Σπίλοι

Οι σπίλοι, γνωστοί και ως ελιές, είναι κοινές αλλοιώσεις του δέρματος που μπορεί να εμφανίζονται από τη βρεφική ηλικία. Παρουσιάζουν διάφορα σχήματα και χρώματα και μπορεί να αναπτυχθούν σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Σχεδόν όλοι οι ενήλικες έχουν 10-40 σπίλους.

Ανάλογα με την ηλικία εμφάνισης τους χωρίζονται σε συγγενείς (υπάρχουν εκ γενετής ή αναπτύσσονται κατά τη βρεφική ηλικία) και επίκτητους (αναπτύσσονται κατά τη παιδική ηλικία μέχρι και τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής). Οι σπίλοι που αναπτύσσονται μετά την ηλικία των 40 ετών, πρέπει πάντα να ελέγχονται από δερματολόγο.

Τύποι σπίλων

Κοινοί σπίλοι

Συγγενείς ή επίκτητοι,ομαλοί, στρογγυλοί, με ομοιόμορφο χρώμα (ροζ, μαύρο ή καφέ). Μπορεί να είναι επίπεδοι ή ελαφρά ανυψωμένοι.

Δυσπλαστικοί σπίλοι

Ονομάζονται και άτυποι. Είναι καλοήθεις (μη καρκινικοί) αλλά μπορεί να έχουν διαφορετικό χρώμα, να είναι ασύμμετροι ή να έχουν ακανόνιστα όρια. Αποτελούν παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση μελανώματος.

Κυανός σπίλος

Έχει σκούρο μπλε ή μαύρο χρώμα και μπορεί να είναι επίπεδος ή θολωτός. Συνήθως, δεν εμφανίζει μεταβολές με την πάροδο του χρόνου.

Σπίλος Sutton

Γύρω από τον σπίλο υπάρχει ένα λευκό στεφάνι. Με την πάροδο του χρόνου, το χρώμα τους αρχίζει να εξασθενεί στο κέντρο και μπορεί εξαφανιστεί τελείως. Μπορεί να συνυπάρχει λεύκη.

Σπίλος Becker

Μελαγχρωματική κηλίδα, η οποία σταδιακά μεγαλώνει και μπορεί να φέρει πυκνές τρίχες στην επιφάνεια της. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος, αλλά συνήθως τη συναντάμε στους βραχίονες και στο άνω μέρος του κορμού.

Σπίλος του Ota και σπίλος του Ito

Πρόκειται για εκτεταμένη, μονόπλευρη μελαγχρωματική βλάβη με χαρακτηριστική μπλε απόχρωση. Είναι βλάβη που συναντάται πολύ συχνά σε Ασιατικούς πληθυσμούς. Ο σπίλοι του Ota συνήθως εμφανίζονται στο πρόσωπο και γύρω από τα μάτια, ενώ ο σπίλος του Ito αναπτύσσεται στο άνω πλάγιο μέρος του θώρακα.

Σπίλος Spitz

Καλοήθης βλάβη κυρίως της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Συνήθως πρόκειται για μονήτες ημισφαιρικό οζίδιο ή βλατίδα με ροδόχρωμη απόχρωση, η οποία εμφανίζεται συνήθως πριν από την ηλικία των 20 ετών, αυξάνεται γρήγορα σε μέγεθος και στη συνέχεια παραμένει στάσιμη. Σπάνια, μπορεί να εμφανίζει μελάγχρωση και τότε ονομάζεται σπίλος του Reed.

Επιδερμικοί σπίλοι

Εμφανίζονται ως γραμμοειδείς ή συγκεντρωμένες κερατωτικές ή μυρμηκιώδεις πλάκες. Υπάρχουν συνήθως εκ γενετής ή εμφανίζονται τα πρώτα χρόνια της ζωής. Σπάνια εμφανίζονται αργότερα, κατά την εφηβεία ή την ενήλικη ζωή. Συνήθως, εμφανίζονται στην περιοχή της κεφαλής και του λαιμού.

Σμηγματογόνοι σπίλοι

Επιδερμικοί σπίλοι που αναπτύσσονται συχνότερα στο τριχωτό της κεφαλής. Πλούσιοι σε σμηγματογόνους αδένες με υπολειμματικά τριχοθυλάκια. Η αφαίρεση αυτών των σπίλων είναι προτιμότερο να γίνεται σε νεαρή ηλικία, όταν η ελαστικότητα του τριχωτού της κεφαλής είναι μεγαλύτερη.

Σμηγματογόνος σπίλος Jadassohn

Δερματική βλάβη, κυρίως στο πρόσωπο και το τριχωτό της κεφαλής, που συνήθως υπάρχει κατά τη γέννηση. Αποτελείται από σμηγματογόνους αδένες, τριχοθυλάκια και έκτοπη αποκρινών αδένων. Εμφανίζεται ως ελαφρώς ανυψωμένη πλάκα κίτρινου, πορτοκαλί ή καφέ χρώματος με λεία ή βελούδινη επιφάνεια. Συνίσταται η αφαίρεση τους καθώς μπορεί να εμφανίσουν δευτερογενή νεοπλασματική αλλοίωση.

Πότε πρέπει να ανησυχήσετε

Οι σπίλοι που αναπτύσσονται ή αλλάζουν μετά την ηλικία των 30 ετών χρειάζονται προσοχή και παρακολούθηση. Για την αναγνώριση ύποπτων αλλοιώσεων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μέθοδος ABCDE:

• A (asymmetry): όταν ο σπίλος δεν είναι συμμετρικός.
• B (borders): ακανόνιστα όρια.
• C (color): πολλαπλές αποχρώσεις σε έναν σπίλο.
• D (diameter): διάμετρος μεγαλύτερη από 6 χιλιοστά.
• E (evolution): οποιαδήποτε αλλαγή στο μέγεθος, το σχήμα ή το χρώμα.

Παράγοντες κινδύνου

Η έντονη ηλιακή έκθεση και τα ηλιακά εγκαύματα, ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία, αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος. Παράλληλα, άτομα με οικογενειακό ιστορικό μελανώματος ή ανοιχτόχρωμο δέρμα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

Για την πρόληψη της εμφάνισης μελανώματος, προτείνεται η καθημερινή χρήση αντηλιακού, η αποφυγή της υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο, η αποφυγή της χρήσης solarium και η χρήση προστατευτικού ρουχισμού.

Αφαίρεση σπίλων

Οι σπίλοι που θεωρούνται ύποπτοι πρέπει να υποβάλλονται σε αφαίρεση και βιοψία. Ένας σπίλος μπορεί, επίσης, να αφαιρεθεί γιατί βρίσκεται σε σημείο που τραυματίζεται συχνά ή γιατί δημιουργεί αισθητικό πρόβλημα στον ασθενή.
Ο τρόπος αφαίρεσης ενός σπίλου εξαρτάται από το είδος του σπίλου, το σημείο που εντοπίζεται και το ιστορικό του ασθενή.Οι βασικές μέθοδοι αφαίρεσης περιλαμβάνουν:

• Χειρουργική αφαίρεση: Μέθοδος εκλογής όταν υπάρχει υπόνοια κακοήθειας, καθώς ολόκληρος ο σπίλος στέλνεται για βιοψία.
• Shave βιοψία: Αφαιρείται το προεξέχον τμήμα του σπίλου και στέλνεται για βιοψία αν είναι απαραίτητο. Το υπολειμματικό τμήμα του σπίλου αφαιρείται με διαθερμία ή laser CO2.
• αφαίρεση με laser: Χρησιμοποιείται μόνο σε περιπτώσεις που έχει διασφαλιστεί η καλοήθης φύση του σπίλου.